گزارش 5 تا 13 جلسه دادگاه حمید نوری

 یکی از شاکیان پرونده: متهم چهار بار من را مورد ضرب و شتم قرار داد

سیزدهمین جلسه محاکمه حمید نوری، متهم به مشارکت در اعدام‌های تابستان ۱۳۶۷، روز چهارشنبه ۱۷ شهریور (۸ سپتامبر) با شهادت سیامک نادری، زندانی پیشین و از شاکیان و شاهدان این پرونده، برگزار شد.

سیامک نادری در ۵ مهر ۱۳۶۰ به اتهام‌ هواداری از سازمان مجاهدین خلق، ۱۰ تومان کمک مالی، و فروش چند نشریه آن سازمان دستگیر و بدون داشتن وکیل مدافع به تحمل هفت سال زندان محکوم شد.

در جلسه روز چهارشنبه آقای نادری شهادت داد که اعدام‌ها در «نانوایی» زندان شروع شد، اما به علت محدودیت فضای نانوایی به «حسینیه» منتقل شد. سیامک نادری در مقایسه با شاهدان پیش از خود و با استفاده از نقشه های موجود در کتاب ایرج مصداقی توضیحات دقیقتری از زندان گوهردشت، بندها، حسینیه، و ساختمان‌های آن ارائه داد.

وی گفت، بیشترین زمان محکومیتش را در قرنطینه و سلول انفرادی گذراند و به همین دلیل افراد زیادی را ندیده و نمی‌شناسد.

شاهد از ناصریان به عنوان رئیس زندان و از حمید نوری به عنوان دادیار و بازوی قضایی او نام برد. او توضیح داد که حمید نوری مسئول صدازدن، به خط کردن، و هدایت زندانیان از سلول‌ها به راهروی مرگ و نزد هیات مرگ بود. او با اشاره به نوری گفت عباسی همان کسی است که امروز در دادگاه نشسته است.

سیامک نادری شهادت داد که نخستین ملاقاتش با حمید نوری در پاییز ۱۳۶۶ بود. وی گفت که در آن زمان توسط پاسدار همراهش مورد ضرب و شتم قرار گرفت. وی همچنین گفت که شاهد یورش ناصریان و حمید نوری به بند فرعی ۸ در روز هفتم مرداد، یعنی یک روز پیش از آغاز اعدام‌ها، بوده و دیده است که این دو، همراه با اعمال خشونت، وسایل آنها را گشته‌اند.

او گفت در مجموع چهار بار توسط حمید نوری مورد ضرب و شتم قرار گرفت و به «تاریکخانه» برده شد. نادری گفت زندانیان سلول های انفرادی را با هدف تنبیه به تاریکخانه می بردند و بدون نور، توالت، و لباس و تنها با یک لباس زیر حبس می کردند.

نادری درباره حوادث روز هشتم مرداد گواهی داد که حمید نوری، هم‌بند او به نام مصطفی بابایی را با خود برد و بابایی هرگز بازنگشت. او همچنین شهادت داد که همان روز یک زندانی سیاسی به نام زهرا خسروی، با استفاده از علائم کد مورس، آنها را از اعدام قریب الوقوع خود باخبر کرد.

شاهد در مورد خودش گفت که بین ۳ تا ۵ دقیقه در برابر هیات مرگ قرار گرفته و با نوشتن انزجار نسبت به سازمان مجاهدین و عراق، از اعدام رهایی یافته است. سیامک نادری همچنین نسبت به اعدام زندانیانی شهادت داد که به گفته خودش قبل از خروجش از ایران اسامی‌شان را همراه با اسامی برخی از بازماندگان به خارج فرستاده بود.

دادستان از سیامک نادری خواست مشاهداتش پس از بازگشت از نزد هیات مرگ را برای دادگاه توضیح دهد. در این‌جا شاهد برای دقایقی متاثر شد و گریه کرد و سپس گفت که در یک کانتینر یخچال‌دار «برزنت‌های سورمه‌ای و زیتونی رنگ را دیدم. تقریبا سه لایه روی هم چیده بودند که اجساد بچه‌ها بود. پاسدار بر روی اجساد راه می رفت… بعد از آن ماه محرم بود که ده روز اعدام نداشتیم.»

نادری در پاسخ به پرسش وکیل مدافع متهم درباره مکان و زمانی که برای نخستین بار عکس نوری را دیده و نیز جزئیات صحبت‌هایش با ایرج مصداقی و مسئولیت حمید نوری در زندان، بار دیگر توضیح داد که در سال ۶۷، زمانی که هنوز عضو سازمان مجاهدین خلق بود، تمام این اطلاعات را به مجامع حقوق بشری ارسال کرد و همواره شهادت داده است که حمید عباسی (نوری) دادیار زندان بود.

چهاردهمین جلسه دادگاه حمید نوری روز پنجشنبه ۱۸ شهریور (۹ سپتامبر) برگزار خواهد شد و سیامک نادری برای ادامه شهادت و ادامه پاسخ به پرسش های وکلای مدافع متهم دوباره به دادگاه خواهد آمد. محسن اسحاقی نیز شاهد دیگر چهاردهمین جلسه دادگاه خواهد بود.

***

دوازدهمین جلسه دادگاه حمید نوری، متهم به مشارکت‌ در اعدام‌های ۶۷ برگزار شد

نویسنده: حمیده آرمیده

۱۵ شهریور ۱۴۰۰

دوازدهمین جلسه دادگاه حمید نوری، متهم به مشارکت در اعدام‌های تابستان ۶۷ دوشنبه ۱۵ شهریور ماه، به شهادت همایون کاویانی، زندانی پیشین و پرسش و پاسخ دادستان‌ها و وکلای مدافع متهم از او اختصاص داشت.

همایون کاویانی که در ۱۷ سالگی پس از شرکت در تظاهرات ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ دستگیر شده بود در جریان دادگاهی چند دقیقه‌ای با سه اتهام «هواداری از سازمان مجاهدین»، «شرکت در تظاهرات ۳۰ خرداد» و «ضدیت با نظام جمهوری اسلامی» به حبس ابد محکوم شد.

آقای کاویانی در دوازدهمین جلسه دادگاه شهادت داد که اولین بار با حمید نوری بدون چشم بند زندان در سال ۶۶ روبرو شد. او گفت در زندان گوهردشت، ناصریان دادیار زندان، حمید نوری را در برابر او و جمعی از زندانیان هم بندش به عنوان معاون و دست راست خود معرفی کرد.

چهارمین شاهد این دادگاه از روزی گفت که حمید نوری او و چند زندانی دیگر را به «راهروی مرگ» برد و ناصریان او را به نزد «هیات مرگ» هدایت کرد؛ کاویانی شهادت داد که حمید نوری را در زمان حضورش در آن راهرو دید که با لباس شخصی و پرونده‌ها در دستش در حال رفت و آمد بود و دیگران را صدا می‌کرد.

این شاهد در ادامه افزود، حسینعلی نیری در هیات مرگ از او سوال کرد که نظرش درباره حمله مجاهدین به غرب کشور چیست؟ در ادامه ناصریان طبق خواسته هیات مرگ ورقه‌ای به او داد و در آن ورقه حمله مجاهدین به غرب کشور را محکوم و از آیت الله خمینی تقاضای عفو کرد و از اعدام جان سالم بدر برد.

کاویانی گفت در راهروی مرگ بود که بر روی دیوار کنار شانه‌اش این جمله را خواند: «۹ نفر از بچه‌های مشهد رفتند برای اعدام» و این لحظه‌ای بود که او از موضوع اعدام‌ها مطلع شد. او سخنان شاهدان دیگر را در مواردی مثل اضافه شدن جیره غذایی در روزهای اعدام، نحوه چیدمان سالن‌ها و بندها، شکنجه‌های متعدد، وجود اتاق گاز و ممنوعیت ورزش جمعی تایید کرد.

کاویانی شهادت داد که در چند شبی که در راهروی بازجویی بوده صدای زنانی را می‌شنیده که می‌گفتند: «دست نزن به من کثافت. ولم کن.» او گفت پس از انتقال به زندان اوین در سال ۶۰ دو یا سه شب در هفته صدای تیرباران می‌شنید. او گفت زندانیان براساس شمارش تعداد تیرهای خلاص هر شب از تعداد اعدام‌ها آگاه می‌شدند.

کاویانی از چند تجربه برخورد مستقیم دیگر خود با حمید نوری سخن گفت، یکی از این برخوردها پس از انتقال او به زندان اوین رخ داد.

در آن دوره مادر همایون کاویانی به سرطان پستان مبتلا شده و در حال مرگ بود،‌ پدرش از او خواست تا اگر می تواند کاری کند تا با مادر برای آخرین بار دیداری داشته باشد. کاویانی از حمید نوری تقاضای مرخصی کرد و نوری گفت جواب می‌دهد. نوری بعدا خبر داد که تقاضای مرخصی او رد شده است، نمونه دیگری از این ملاقات‌ها بعد از آزادی کاویانی از زندان پیش آمد.

شاهد توضیح داد که پس از آزادی برای انجام مصاحبه از دادستانی اوین تقاضانامه‌ای را دریافت کرد. او را در روز مصاحبه به حسینیه بردند و جلوی دوربین نشاندند. آن روز کاویانی بدون چشم بند در فاصله چند متری حمید نوری نشست.

شاهد در قسمت دیگری از شهادتش در پاسخ به سوال وکیل مدافع حمید نوری در مورد این مصاحبه گفت: «حمید عباسی یک دوربین کوچک و یک صندلی گذاشته بود آن بالا. من رفتم و همه زندگی و افکارم را محکوم کردم و آمدم پایین.»

کاویانی شهادت داد که پس از اعدام‌ها چند بار برای کارهای مختلف از جمله عمل فک و کشکک زانو که در جریان بازجویی‌ها آسیب دیده بودند به حمید نوری مراجعه کرد. کاویانی در پاسخ به این سوال دادستان که احساسش در مواجه با حمید نوری در دادگاه چیست گفت: «خیلی سخت است. کسی که عزیزان آدم را گرفته است از یاد آدم نمی رود.»

بخش دیگری از شهادت همایون کاویانی به نحوه آگاهی او از دستگیری حمید نوری اختصاص داشت. شاهد گفت ایرج مصداقی در تماسی تلفنی به او گفته که برای گفتن یک خبر مهم منع قانونی دارد اما به وقتش به او خواهد گفت.

کاویانی امروز شهادت داد که عکس حمید نوری را در اداره پلیس و در جریان بازجویی های پلیس سوئد دیده است. دادستان از او می‌پرسد آیا شما قبل از دیدن عکس نوری در اداره پلیس عکسی از او در فضای مجازی دیده بودید. کاویانی پاسخ داد: «نه».

در ادامه دادگاه دنیل مارکوس، یکی از وکلای مدافع حمید نوری ادعا کرد که شهادت کاویانی در مورد زمان دیدن عکس نوری با گفته‌های او در اداره پلیس و نزد دادستان تغییر کرده و تفاوت دارد.

یوران یالمارشون، وکیل آقای کاویانی در آغاز دادگاه امروز تاکید کرده بود که شاهد سال‌هاست از مشکلات روحی و جسمی اتفاقات داخل زندان رنج می برد و در سوئیس، محل پناهندگی و اقامتش تحت درمان است.

جلسه بعدی دادگاه روز چهارشنبه ۱۷ شهریور در استکهلم سوئد برگزار خواهد شد. شاهد بعدی این دادگاه سیامک نادری خواهد بود.

***

جلسه یازدهم دادگاه: بازداشت حمید نوری تا ۲۵ شهریور تمدید شد

نویسنده: حمیده آرمیده

۱۲ شهریور ۱۴۰۰

«حمید نوری» که با نام مستعار «حمید عباسی» دادیار سابق در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی بوده است.

روز جمعه ۱۲ شهریور مهدی برجسته قائم‌رودی، سومین شاهد در یازدهمین جلسه دادگاه حمید نوری به شرح وقایع، تجارب و دیده‌های خود و علت زنده ماندنش در جریان اعدام‌های تابستان ۶۷ پرداخت.

او شهادت داد که در روز ۱۵ مرداد ۶۷ در برابر هیئت مرگ قرار گرفته و با نوشتن توبه‌نامه، برائت از سازمان مجاهدین و «منافق» خواندن آنها از اعدام رهایی یافته است.

آقای قائم‌رودی شهادت داد که حمید نوری دستیار ناصریان در زندان بوده و اوامر او را در دفترچه‌ای یادداشت و بعد اجرا می‌کرده است. شاهد گفت بارها با حمید نوری در زندان روبه‌رو شد.

در همان دقایق آغازین دادگاه روز جمعه، با درخواست دادستان و رایزنی در پشت درهای بسته، با تمدید حکم بازداشت حمید نوری تا ۲۵ شهریور، ۱۶ سپتامبر موافقت شد. دادستان همچنین خواستار محدودیت‌های ویژه برای متهم شده است.

یکی از اتفاقات حاشیه‌ای این دادگاه در سالن خبرنگاران اتفاق افتاد. بنا به گفته خبرنگاران حاضر، شخصی که هر بار از سفارت در این سالن حاضر می‌شود به خاطر گرفتن عکس از خبرنگاران و با اعتراض حاضران از سالن اخراج شد. در این سالن در هر جلسه برخی از شاهدان نیز حضور دارند و جریان دادگاه را دنبال می‌کنند.

***

ادامه دادگاه حمید نوری در سوئد؛ نصرالله مرندی از کسانی گفت که «هرگز به سلول های خود» بازنگشتند

نویسنده: حمیده آرمیده

۱۲ شهریور ۱۴۰۰

دهمین جلسه دادگاه حمید نوری، متهم به مشارکت در اعدام های تابستان ۶۷، روز پنجشنبه ۱۱ شهریور در استکهلم سوئد برگزار شد.

این جلسه به شهادت و مشاهدات مستقیم نصرالله مرندی، دومین شاهد کلیدی این پرونده و عضو سازمان مجاهدین خلق، اختصاص داشت. او درباره حوادث دوران وقوع اعدام‌ها و نقش حمید نوری، معروف به حمید عباسی، در آن دوره به تفصیل از سوی دادستان و گاه وکلای مدافع مورد پرسش قرار گرفت.

نصرالله مرندی در سال ۱۳۶۱ به جرم هواداری سازمان مجاهدین و در حالی که از ناحیه پا هدف گلوله ماموران حکومت قرار گرفته بود، دستگیر شد. او ۱۴ ماه پس از دستگیری، در دادگاهی چند دقیقه ای و بدون حضور وکیل مدافع به ۱۵ سال زندان محکوم شد و در زمان اعدام ها در تابستان ۶۷ در گوهردشت کرج دوران محکومیتش را می‌گذراند. همسر او نیز به دلیل فعالیت های سیاسی به مدت هشت سال در بند بود.

شهادت مرندی شامل دو بخش بود. او نخست به سوالات دادستان در مورد علت محکومیتش، موقعیت ساختمان ها، بندها، راهرو، و اتاق هیات مرگ زندان گوهردشت پاسخ داد. مرندی جزئیات انتقال خود به زندان گوهردشت در سال ۶۵ و برخی وقایع مهم در فاصله زمانی پاییز ۶۵ تا بهمن ۶۷ در آنجا را برای حضار تشریح کرد.

شاهد گفت که اعدام‌ها از هشتم مرداد شروع شد و روز اول اعدام ها نه در حسینیه، بلکه در سوله انجام گرفت. به گفته آقای مرندی، ناصریان، حمید عباسی، و داوود لشگری افرادی بودند که مسئولیت داشتند زندانیان را برای بردن نزد هیات مرگ آماده کنند.

او گفت: «ما در بند دو در طبقه سوم بودیم و از دریچه ای می توانستیم سوله و تحرک پاسداران را ببینیم. من به چشم خودم دیدم که حمید عباسی به همراه یک پاسدار جلوی بند دو آمد و اسم چند نفر را صدا کرد. رضا زند هشتم مرداد از اتاق ما در بند دو فراخوانده شد و هرگز برنگشت.» مرندی همچنین به یاد آورد که ناصریان و حمید نوری را سه بار در سال ۶۶ و در جریان تنبیه جمعی و شکنجه خودش و زندانیان دیگر دیده بود. شاهد ادعا کرد که حمید نوری بارها او را کتک زده است.

در بخش دوم نصرالله مرندی شهادت داد که در جریان اعدام ها حمید نوری را نخستین بار روز هشتم مرداد ۶۷ دیده است.

این شاهد از ۱۰ مرداد به عنوان روزی یاد کرد که داوود لشگری اسامی افرادی با حکم بیش از ۱۰ سال، از جمله اسم او با ۱۵ سال محکومیت، را خواند.

این شاهد در ادامه توضیح داد که سه بار در روزهای مختلف در مرداد ماه به راهروی مرگ برده شده و یکبار نیز در برابر هیات مرگ قرار داده شده است. او شهادت داد که در این سه روز به کرات حمید نوری متهم پرونده را دیده که در حال خواندن اسامی افراد برای انتقال به راهروی مرگ و در مواردی هیات مرگ بوده است. طبق شهادت مرندی در روز ۱۵مرداد نیز حمید نوری اسامی چندین تن از جمله طاهر بزاز حقیقت طلب، سیدعلی وصلی، قاسم سیفان، علی حق وردی، حسین قزوینی یا حسین برهانی (دو اسم داشت) را خواند و دستور داد که به حسینیه برده شوند. براساس شهادت مرندی، این افراد هرگز به سلول های خود بازنگشتند.

نصرالله مرندی تاکید کرد که ناصریان و حمید نوری در پی از بین بردن هویت زندانیان به عنوان یک مجاهد بودند و حاضر به شنیدن کلمه مجاهد از دهان آنها نبودند. مرندی گفت ناصریان تکه کلامی داشت به نام «مجاهد خبیث» که همواره برای صدا زدن آنها از این عبارت استفاده می کرد. نصرالله مرندی تاکید کرد که در سخنرانی سال ۲۰۰۱ خود در سوئد از نقش حمید نوری در اعدام ها سخن گفته بود.

در جریان این جلسه، حمید نوری دو بار تقاضای تنفس کرد. بار اول در شروع دادگاه بود که تقاضا کرد عینکش را برایش به دادگاه بیاورند و بار دوم هم از سر و صدای مقابل دادگاه اظهار ناراحتی کرد.

جمعی از ایرانیان و هواداران سازمان مجاهدین خلق در مقابل دادگاه تجمع کرده بودند.

از زمان شروع برگزاری دادگاه حمید نوری در ۱۹ مرداد سال جاری در استکهلم سوئد، به جرم مشارکت در اعدام های تابستان ۶۷، نصرالله مرندی دومین شاهدی است که علیه او در دادگاه شهادت داده است.

***

گزارش مشروح نهمین جلسه دادگاه حمید نوری؛ ایرج مصداقی: نخستین بار ۲۵ سال پیش درباره نقش متهم در اعدام‌های ۶۷ نوشتم

نویسنده: حمیده آرمیده

۱۱ شهریور ۱۴۰۰

در نهمین جلسه دادگاه حمید نوری، متهم به مشارکت در اعدام‌های تابستان ۶۷، دانیل مارکوس و توماس سودرکویست، وکلای مدافع او، با سوالات خود ایرج مصداقی، زندانی پیشین و نخستین شاهد این پرونده، را به چالش کشیدند.

در این جلسه که روز سه شنبه نهم شهریور ماه در سوئد برگزار شد، بخش اعظم سوالات وکلای مدافع به مقایسه تاریخ‌های دستگیری شاهد، وقوع حوادث در زندان، اسامی اعدام‌شدگان در کتب او، و مقایسه و پی‌گیری موارد اختلاف آنها با اظهارات و کتاب‌های سایر شاهدان این پرونده گذشت.

در یکی از این موارد، وکیل مدافع نوری با اشاره به تفاوت میان روایت کتاب محمود رویایی، یکی دیگر از شاهدان این پرونده، و کتاب ایرج مصداقی، درباره تاریخ و محل اعدام حسین بحری، سعی کرد با مثال‌هایی از این دست اعتبار این کتاب‌ها را به عنوان مدرک در کیفرخواست دادستان زیر سوال ببرد.

از آغاز این دادگاه، اسامی واقعی و مستعار افراد و پروسه تبدیل وقوع حوادث از تاریخ شمسی به میلادی از چالش‌های مهم بوده است. وکیل مدافع نوری همچنین تلاش کرد بر روی مواردی تمرکز کند که به زعم او اختلاف میان نوشته‌های شاهد با گفته‌هایش در بازجویی‌های پلیس سوئد از او پیش از بازداشت رسمی حمید نوری را نشان می‌دهند.

وکیل مدافع متهم چندین بار به نحوه پاسخ‌گویی طولانی و پر از جزئیات شاهد اعتراض کرد و گفت پاسخ کوتاه و بدون توضیح می‌خواهد. او همچنین ادعا کرد که شاهد با انتشار عکس و جزئیات پرونده به حقوق موکلش حمید نوری تعرض و به او و روند دادگاهش صدمه وارد کرده است.

وکیل مدافع نوری ادعا کرد که انتشار اطلاعات و عکس موکلش موجب شده است که شاهدان همگی حمید نوری را حمید عباسی بدانند و داستان‌ها و شهادت‌های یکسانی را تعریف کنند. در جبهه مقابل، دادستان پرونده در ساعت‌های پایانی دادگاه به تفصیل با پرسش و پاسخ از شاهد به این ادعای وکیل مدافع پرداخت و تلاش کرد تا آن را رد کند.

دادستان پرونده از ایرج مصداقی پرسید که هدفش از انتشار عکس و خبر دستگیری حمید نوری در فیس‌بوک چه بوده است؟ ایرج مصداقی پاسخ داد که بازماندگان، شاهدان، قربانیان، و خانواده‌های آنها در سراسر جهان پخش هستند و «هدف من تنها انتقال اطلاعات بود تا این افراد از قضیه آگاه شوند و با یوران یالمارشون، که در آن زمان تنها وکیل پرونده بود، تماس بگیرند و شکایت خود را تسلیم کنند.»

دادستان یکی از پست‌های ایرج مصداقی در فیس‌بوک را خواند و در مورد اختلاف او با مسعود رجوی، رهبر سازمان مجاهدین خلق، پرسید و دلیل احساس منفی ایرج مصداقی نسبت به او و سازمان مجاهدین را جویا شد. ایرج مصداقی در پاسخ گفت: «آنها هم به من احساس منفی دارند. در جامعه ایرانی هم مثل همه جای جهان بین جریانات سیاسی اختلافاتی وجود دارد، اما این جا موضوع نظرات سیاسی من نیست. در این جا به آن چه که در سال ۶۷ اتفاق افتاده و نقش حمید نوری در آن رسیدگی می‌شود، نه نظرات سیاسی من. ما با هم اختلاف نظر داریم. من مسلمان نیستم و ایدئولوژی ندارم. آنها یک گروه مسلمان هستند. نظرات ما با هم بسیار فرق دارد و همین نشان می‌دهد که ما با هم در مورد این پرونده هماهنگی نداشته‌ایم و هر شخصی از نگاه خودش به اتفاقات این پرونده نگاه می‌کند.»

اولین شاهد پرونده حمید نوری در دادگاه، در مورد ضبط صدای متهم در یکی از جلسات تعیین بازداشت گفت که او این فایل صوتی را پخش نکرده، اما در زمان ضبط آن شاهد بوده که این فایل به صورت علنی و در حضور نگهبانان ضبط شده است. دادستان از ایرج مصداقی پرسید که حمید نوری در آن فایل چه گفته است. مصداقی پاسخ داد که حمید نوری در آن فایل ضبط شده با اعتراض و فریاد اعلام کرده که می‌خواهد از رهبرش، کشورش، و مردمش دفاع کند و تاکید کرده که خواهان علنی بودن دادگاه است و می‌خواهد همه مردم دنیا بفهمند.

در جریان این جلسه دادگاه که نزدیک به پنج ساعت طول کشید، حمید نوری یک بار سخن گفت و با حالت اعتراض اعلام کرد که اجازه بدهید اول مترجم گفته‌های شاهد را ترجمه کند و بعد وکیل او دوباره صحبت کند.

ایرج مصداقی تاکید کرد که ۲۵ سال پیش نخستین باری بود که در یک مقاله چند قسمتی در رابطه با نقش حمید نوری در زندان گوهردشت نوشت. او ادامه داد نخستین بار که در کتابی به حمید نوری و نقش او پرداخت سال ۲۰۰۴ میلادی بود.

حمید نوری، معروف به حمید عباسی، متهم است که در فاصله ماه‌های مرداد و شهریور ۱۳۶۷ هنگام اعدام جمعی از زندانیان سیاسی گوهردشت کرج، دادیار و دستیار معاون دادستان وقت – محمد مقیسه با نام مستعار ناصریان – بود و در آن اعدام‌ها مشارکت و آنها را تسهیل و اجرا کرد.

جلسه بعدی دادگاه حمید نوری روز پنجشنبه ۱۱ شهریور برابر با دوم سپتامبر برگزار خواهد شد.

***

***

هفتمین روز دادگاه حمید نوری؛ ایرج مصداقی: ابراهیم رئیسی نقش مهمی در اعدام زندانیان کرج داشت

نویسنده: حمیده آرمیده

۰۳ شهریور ۱۴۰۰

اعضای «هیا‌ت مرگ» – از راست: حسینعلی نیری، مصطفی پورمحمدی، ابراهیم رئیسی، مرتضی اشراقی

در هفتمین روز دادگاه حمید نوری، ایرج مصداقی، از شاهدان و شاکیان این پرونده، گفت که ابراهیم رئیسی نقش مهمی در اعدام زندانیان کرج داشته و بازجو و دادستان کرج بوده است.

هفتمین روز دادگاه حمید نوری، متهم به مشارکت در اعدام‌های تابستان ۱۳۶۷، که روز چهارشنبه سوم شهریور برگزار شد، به بخش دوم شهادت ایرج مصداقی، زندانی سیاسی زندان گوهردشت کرج در زمان وقوع اعدام‌ها و نخستین شاهد و شاکی این پرونده اختصاص داشت.

آقای مصداقی مشاهدات و تجربه خود را در مورد اعدام‌ها در فاصله زمانی هشت تا ۲۲ مرداد ۶۷ با توضیح دقیق رویدادها و اعلام اسامی اعدام‌شدگان برای دادگاه توضیح داد.

ایرج مصداقی در صحن دادگاه اسامی مسعود کوباری، رامین قاسمی، سیدحسین سبحانی، رضا زند، مهران هویدا، اصغر مسجدی، منصور قهرمانی را به عنوان نخستین اعدامیان در هشتم مرداد ۱۳۶۷ اعلام کرد و گفت که آنها کسانی بودند که از بندها خارج شدند و دیگر بازنگشتند.

مصداقی در ادامه به نام حسین بحری، یکی دیگر از زندانیان، اشاره کرد و گفت او که حکم ۱۰ سال زندان او رو به پایان بود، در روز نهم مرداد اعدام شد.

او گفت: «مصطفی مردفر (سلیمان مردفرد)، منوچهر حسن‌زاده، محمدحسن خالقی، فرامرز فراهانی، و هادی عزیزی هم‌بندی‌های من بودند که همگی حکم بیش از ۱۰ سال خود را می‌گذراندند که در روز دهم مرداد اسامی آنها خوانده شد و ماموران آنها را بردند و دیگر به سلول بازنگشتند.»

نخستین شاهد دادگاه حمید نوری، در پاسخ به این که در روزهای نخست چگونه متوجه اعدام‌ها شدید، گفت: «در روز ۱۴ مرداد متوجه شدیم که غذای دیگران را می‌خوریم. به این معنی که زندانیان وقتی از بازگشت افراد به بندها ناامید و با افزایش جیره غذایی و تعداد تخم‌مرغ‌ها روبه‌رو شدند، فهمیدند که اضافه غذا احتمالا جیره غذایی افرادی است که اعدام شده‌اند. روزهای بعد شاهد بودیم که چگونه وسایل باقی‌مانده اعدام‌شدگان مانند ساعت، لنگ، و لباس‌هایشان را در کیسه‌های پلاستیکی حمل می‌کنند.»

مصداقی ادعا کرد که هیئت مرگ روزهای هشتم، نهم، و دوازدهم مرداد در گوهردشت حضور داشتند. او گفت روز ۱۲ مرداد یکی از هم‌بندان او به نام زین‌العابدین افشون را به نزد هیئت مرگ بردند، اما به بند بازگشت و توضیح داد که او را به نزد اشراقی، رئیسی و نیری برده بودند. زین‌العابدین افشون سه روز بعد، یعنی روز ۱۵ مرداد ۱۳۶۷، اعدام شد.

مصداقی شهادت داد که چگونه در روز پانزدهم مرداد در برابر هیئت مرگ، یعنی نیری، اشراقی، رئیسی، و پورمحمدی قرار گرفته است. او در مورد دادگاه‌های پی در پی، شکنجه‌ها، خشونت و فشار برای نوشتن انزجار و برائت از سازمان مجاهدین و رهبر آن و شرایطی که منجر به نجات یافتنش از مرگ شد را توضیح داد.

آقای مصداقی از حمید نوری متهم این پرونده و لشگری به عنوان دادیاران زندان نام برد که در مورد آزاد شدن یا نشدن زندانیانی که حکم زندان‌شان تمام می‌شد و نیز درباره شرایط آزادی زندانیان، تصمیم می‌گرفتند.

ایرج مصداقی در بخشی دیگر ادعا کرد که حمید نوری و ناصریان دو نفری بودند که مسئولیت خواندن اسامی برای اعدام و به ترتیب کردن و نوبت آنها را برعهده داشتند. مصداقی با تاکید بر حضور همیشگی حمید نوری و ناصریان در زندان، گفت روزی را به یاد دارد که حمید نوری در راهرو قدم می‌زد و با خودکاری که در دستش بود با حالتی تسمخرآمیز می‌گفت: «عاشورای مجدد مجاهدین.»

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران، روز دوشنبه اول شهریور بازداشت نوری را «غیرقانونی» خواند و تایید کرد که سفیر ایران در سوئد موضوع را پی‌گیری می‌کند.

او گفت: «ما از تمام ابزارهای دیپلماتیک خود برای استیفای حقوق نوری استفاده می‌کنیم.»

احمد معصومی‌فر، سفیر ایران در سوئد، نیز روز یکشنبه ۳۱ مرداد، بدون آن که به نام نوری اشاره کند، گفت پس از ۲۰ روز تلاش بالاخره موفق شده با یکی از شهروندان ایرانی در زندان سوئد ملاقات کند. او اعلام کرد خواستار تحقیقات مستقل در خصوص نقض حقوق زندانی به علت کاربرد خشونت علیه او شده است.

بنا بر اطلاعات مندرج در متن کیفرخواست، حمید نوری معروف به حمید عباسی در فاصله ماه‌های مرداد و شهریور سال ۱۳۶۷، هنگام کشتار جمعی زندانیان سیاسی در زندان گوهردشت کرج، دادیار و دستیار معاون دادستان وقت – محمد مقیسه با نام مستعار ناصریان – بود. او متهم است که در همراهی و مشاوره با دیگر متهمان و عاملان کشتار تابستان ۱۳۶۷ به عمد جان بسیاری از زندانیان سیاسی اغلب عضو یا هوادار سازمان مجاهدین خلق ایران و همچنین جمعی از اعضای گروه‌های چپ و دیگر گروه‌ها را گرفته است.

بر اساس قوانین سوئد، اشد مجازات برای حمید نوری در صورت محکومیت، حبس ابد خواهد بود.

این پرونده نه تنها از نظر ابعاد حقوق بشری و انسانی حائز اهمیت است، بلکه بازداشت و محاکمه حمید نوری در دادگاه یک کشور دیگر یکی از اتفاقات سیاسی مهم تاریخ ایران به ویژه در تاریخ جنبش دادخواهی ایران است.

***

ششمین جلسه دادگاه حمید نوری، متهم به مشارکت در اعدام های تابستان ۱۳۶۷ روز دوشنبه اول شهریور در استکهلم سوئد برگزار شد.

ایرج مصداقی، زندانی سیاسی زندان گوهردشت کرج در زمان وقوع اعدام ها و یکی از شاکیان پرونده، نخستین شاهد از زمان شروع این دادگاه بوده که به سوالات دادستان در مورد علت دستگیری، بازجویی، شکنجه و برگزاری دادگاه خود در زندان پاسخ داد.

مصداقی، نویسنده چندین کتاب خاطرات زندان است که در میان ۶۵ مدرک کتبی در کیفرخواست دادستان قرار دارند.

ایرج مصداقی در جلسه دادگاه به موقعیت و بخش ها و شرایط ساختمان های مختلف زندان، وظایف و نقش کارکنان و نیروهای سپاه پاسداران و حضور آنها در زمان وقوع اعدام ها در زندان پرداخت؛ از جمله به وضعیت سالن شماره چهار زندان گوهردشت که بنا به گفته او در آن زمان محل نگهداری زندانیان گروه های چپ بود. 

مصداقی گفت سالن شماره چهار در ماه های مهر و آبان ۶۷ از حضور زندانیان چپ خالی شده بود، چون همگی را اعدام کرده بودند. او برای اثبات سخنان خود به موضوع بازداشت و انتقال زنان تن فروش و کودکان‌شان پس از ویران کردن محله قلعه تهران به این سالن خالی اشاره کرد.

مصداقی تعریف کرد که چگونه زنان تن فروش بازداشت شده به خاطر خواندن ترانه به همراه کودکان‌شان مورد ضرب و شتم زندانبانان قرار گرفتند.

مصداقی از حسینیه زندان سخن گفت و اینکه بعد از کشتار ۶۷ به مناسبت ۲۲ بهمن همان سال به آنها اجازه ملاقات حضوری در حسینیه داده شد. او گفت: «ما را برای ملاقات با خانواده‌های‌مان به قتلگاه دوستان مان بردند. من حمید نوری و ناصریان را به مادرم و مادربزرگم نشان دادم و گفتم اینها بچه‌های ما را در اینجا کشتند. به مادرم گفتم خیلی از مادرها الان بیرون هستند و بچه‌های‌شان را اینجا دار زدند و امروز تو مرا اینجا می بینی. همانجا با خود عهد بستم که این واقعه را فراموش نکنم و به همین خاطر امروز اینجا هستم. برای همین تلاش کردم حمید نوری را در مقابل دستگاه عدالت قرار دهم، و برای همین از دستگاه قضایی سوئد خواستم که عدالت را اجرا کند.»

پیش از آن وکلای مدافع حمید نوری مانند جلسه قبلی دادگاه به تحلیل برخی از کتاب ها و خاطرات نجات یافتگانی پرداختند که به عنوان مدرک در کیفرخواست دادستان آورد شده است.

وکلای مدافع همچنین ضمن تحلیل فهرست اسامی اعدام شدگان مندرج در کیفرخواست ادعا کردند که این لیست ها معلوم نیست از کجا، توسط چه کسی و به چه نحوی نوشته و تهیه شده اند. وکیل مدافع حمید نوری گفت با توجه به مبهم و ضد و نقیض بودن اسامی افراد، حمید نوری لیست اسامی افراد اعدام شده و کتاب ها را به عنوان مدارک در این دادگاه قبول ندارد.

وکیل مدافع حمید نوری گفت موکلش مدعی است که این اعدام ها هرگز اتفاق نیفتاده است. وکیل مدافع در جلسه قبل هم اعلام کرده بود نوری در زمان اعدام ها مرخصی بوده است.

سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت خارجه روز دوشنبه بازداشت نوری را «غیرقانونی» خواند و تایید کرد که سفیر ایران در سوئد موضوع را پی گیری می کند. او گفت: «ما از تمام ابزارهای دیپلماتیک خود برای استیفای حقوق نوری استفاده می کنیم.»

احمد معصومی فر، سفیر ایران در سوئد نیز روز یکشنبه بدون آنکه به نام نوری اشاره کند گفت پس از ۲۰ روز تلاش بالاخره موفق شده با یکی از شهروندان ایرانی در زندان سوئد ملاقات کند. او اعلام کرد خواستار تحقیقات مستقل در خصوص نقض حقوق این زندانی به علت کاربرد خشونت علیه او شده است.

طبق برنامه، جلسه بعدی دادگاه حمید نوری، هفتمین جلسه- چهارشنبه سوم شهریور به ادامه شنیدن شهادت و پرسش و پاسخ دادستان ها و وکلای مدافع از ایرج مصداقی به عنوان نخستین شاهد و شاکی پرونده اختصاص دارد.

بنابر اطلاعات مندرج در متن کیفرخواست، حمید نوری معروف به حمید عباسی در فاصله ماه های مرداد و شهریور سال ۱۳۶۷، هنگام کشتار جمعی زندانیان سیاسی در زندان گوهردشت کرج، دادیار و دستیار معاون دادستان وقت – محمد مقیسه با نام مستعار ناصریان – بود. او متهم است که در همراهی و مشاوره با دیگر متهمان و عاملین کشتار تابستان ۱۳۶۷ به عمد جان بسیاری از زندانیان سیاسی اغلب عضو یا هوادار سازمان مجاهدین خلق ایران و همچنین جمعی از اعضاء گروه های چپ و دیگر گروه ها را گرفته است.

براساس قوانین سوئد، اشد مجازات برای حمید نوری در صورت محکومیت حبس ابد خواهد بود.

این پرونده نه تنها از نظر ابعاد حقوق بشری و انسانی حائز اهمیت است بلکه بازداشت و محاکمه حمید نوری در دادگاه یک کشور دیگر، یکی از اتفاقات سیاسی مهم تاریخ ایران به ویژه در تاریخ جنبش دادخواهی ایران است.

***

پنجمین جلسه دادگاه حمید نوری به اتهام مشارکت در کشتار ۱۳۶۷ برگزار شد

روز جمعه پنجمین جلسه دادگاه حمید نوری به اتهام مشارکت در جنایت و کشتار دسته جمعی زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ در استکهلم سوئد برگزار شد.

در این جلسه، پس از سخنان وکلای شاهدان، وکلای مدافع حمید نوری در دفاع از وی، با اشاره به تفاوت‌های فرهنگی میان ایران و سوئد گفتند که چون کیفرخواست بر اساس کتاب‌ها و خاطراتی است که ۱۵ تا ۲۰ سال بعد از وقوع اعدام‌ها نوشته شده‌اند و همه نویسندگان از مخالفان رژیم ایران هستند، باید در محتوی آنها شک کرد. 

وکلای حمید نوری در دادگاه گفتند که اگرچه دادستانی سوئد خواهان تحقیق مستقل از دو بازجو به نام‌های محمد مقیسه با نام مستعار ناصریان و تقی عادلی با نام مستعار داوود لشکری شده، و نیز از نیری و اشراقی از اعضای هیات مرگ خواهان تأیید نقش حمید نوری در اعدام‌ها شده، و دولت ایران پاسخی به این درخواست‌ها نداده، بنابراین اتهام‌های وارده به نوری غیرقابل اثبات است. 

محاکمه حمید نوری از مدتی پیش در سوئد آغاز شد. گروهی از زندانیان سیاسی سابق تاکنون به عنوان شاهد در جلسات  دادگاه حضور یافتند. آقای نوری دو سال پیش در سوئد دستگیر شد. او متهم است که در هیات مرگ زندان گوهردشت کرج در زمان کشتار ۶۷ حضور داشت. در تابستان سال ۶۷، چند هزار زندانی سیاسی توسط جمهوری اسلامی با تشخیص هیاتی به نام هیات مرگ به جوخه‌های اعدام سپرده شدند.

**

منبع صدای امریکا

سومین روز دادگاه متهم به مشارکت در اعدام‌های تابستان ۶۷؛ حمید نوری به زندانیان گفته بود «عاشورا را برای شما تکرار» می‌کنیم.